Cải thiện môi trường sống để giúp trẻ phát triển tốt hơn
Bên cạnh yếu tố di truyền, thì môi trường sống ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của trẻ, trong đó bao gồm năng lực học tập, hành vi, sự an toàn, cách suy nghĩ và tầm nhìn về sau. Những yếu tố này quyết định đến chất lượng cuộc sống khi đứa trẻ lớn lên. Chúng ta có thể chia môi trường sống ra ba không gian:
Gia đình
Hoàn cảnh kinh tế xã hội của ba mẹ, không gian sinh hoạt, điều kiện vui chơi, môi trường giáo dục của gia đình, lối suy nghĩ của cha mẹ và nhiều yếu tố khác mang tính quyết định đến sự trưởng thành trong năng lực, hành vi, và tính cách của đứa trẻ. Ví dụ như gia đình có kinh tế khó khăn, ba mẹ bị áp lực tài chính và công việc dễ cáu gắt, nên thường khó chịu với con trẻ, dễ làm con cái sợ hãi ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển não và hành vi về sau. Kinh tế khó khăn cũng làm cho môi trường gia đình nghèo nàn, tính kích thích phát triển thấp làm hạn chế sự phát triển của trẻ. Thời gian cha mẹ dành chơi đùa với con, nói chuyện với con cũng ít hơn. Với những gia đình khá giả nhưng cha mẹ bận rộn nhiều, dành ít thời gian cho con cũng là hạn chế, con cái có thể bị hụt hẫng tình cảm và ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý và hành vi.
Trường học
Tương tự gia đình, không gian trường học ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của trẻ. Trường học thiếu không gian vui chơi, thiếu trải nghiệm giáo dục, kích thích phát triển cũng làm trẻ chậm phát triển. Thầy cô giáo dễ cáu gắt tạo áp lực và làm con trẻ sợ hãi ảnh hưởng đến sự phát triển tâm sinh lý của trẻ. Trường học cần đảm bảo sự an toàn thể chất và tinh thần cho trẻ, không gian mang tính giáo dục cao là tối ưu.
Làng xóm và xã hội
Ngoài thời gian ở nhà, ở trường, trẻ còn vui chơi xung quanh làng xóm, khu phố. Nhưng nếu môi trường làng xóm, khu phố nghèo nàn, không an toàn cũng hạn chế sự phát triển của trẻ.
Một vài giải pháp giúp cải thiện tình hình
- Cha mẹ tự học thêm kiến thức giáo dục và giúp đỡ cho con phát triển hay được nhà nước cung cấp thông tin cho cha mẹ biết về các rủi ro do môi trường gia đình gây ra.
- Nhà nước cải thiện môi trường học đường (trường học) tốt hơn cho trẻ phát triển. Môi trường cần có tính giáo dục, phát triển kỹ năng sống và học tập, tư duy, sáng tạo, an toàn tinh thần và thể chất.
- Phát triển môi trường cộng đồng tối ưu nhất cho sự phát triển của trẻ (trường học, làng xóm, khu phố) với chi phí đầu tư do cha mẹ chia sẻ cùng nhà nước.
- Phát triển trường học nội trú tối ưu để trẻ có thể tận hưởng môi trường giáo dục tốt. Tuy nhiên giải pháp này đòi hỏi chi phí đầu tư lớn.
- Cha mẹ dành nhiều thời gian hơn cho con, dẫn con đi chơi tạo các trải nghiệm có tính kích thích sự phát triển trí não và hành vi, tính cách của trẻ.
Tham khảo
A child’s early home environment has long-term effects on development
