Thực phẩm cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể. Để duy trì, để phát triển về mặt sinh học/vật chất của cơ thể. Đó chính là thực phẩm để nuôi tế bào, các cơ bắp, xương hay cơ thể nói chung.
Nhưng còn loại thực phẩm cho tinh thần thì không phải vật chất, nó có thể là những hình ảnh đường nét với các màu sắc (tranh), những câu chuyện, những bài thơ, câu hát, điệu nhạc, một công trình kiến trúc, một chậu cảnh, một bộ phim, câu hỏi triết học, những khái niệm trừu tượng (như toán học) hay một chuyến du lịch. Thực phầm này có vai trò lớn để xây dựng nhu cầu (desire) của người học, nó ảnh hưởng đến suy nghĩ và hành dộng của người tiếp nhận nó.
Thực phẩm này giúp hình thành khả năng suy nghĩ, thúc đẩy ta thực hiện hành động (doing sth) và tạo ra điều gì đó (create sth). Chúng giúp con người xây dựng triết lí sống, tránh đi cảm giác bị lẻ loi, can đảm hơn để đối diện với thế giới và chinh phục thế giới. Điều này tạo nên điểm tựa để con người sống vui cho đến cuối cuộc đời.
Thực phẩm này giúp hình thành khả năng suy nghĩ, thúc đẩy ta thực hiện hành động (doing sth) và tạo ra điều gì đó (create sth). Chúng giúp con người xây dựng triết lí sống, tránh đi cảm giác bị lẻ loi, can đảm hơn để đối diện với thế giới và chinh phục thế giới. Điều này tạo nên điểm tựa để con người sống vui cho đến cuối cuộc đời.
Hai loại thực phẩm đó tương tác với nhau ra sao, và cung cấp như thế nào cho tối ưu tác động của chúng lên con người là điều mà chúng ta cần quan tâm tìm hiểu. Bởi lẽ, trong mỗi giai đoạn vai trò của chúng có thể không giống nhau. Ví dụ lúc trẻ, ta thường chú trọng vật chất, nhưng khi trưởng thành, đã có đủ vật chất ta lại chú trọng giá trị tinh thần. Thật ra nhu cầu cả hai loại thực phẩm đều luôn tồn tại trong con người chúng ta ở mọi thời điểm. Nhưng cũng như thuật ngữ âm dương, mạnh yếu có thể khác nhau nhưng lúc nào cũng có. Loại đầu tiên tạo tiền đề cơ sở vật chất (tạo môi trường) cho loại thứ hai tác động. Rõ ràng, một người dù có sống no đủ mà không giao tiếp với người khác, với các thông tin khác (sách báo ti vi đài, internet) họ sẽ không thể phát triển bình thường. Bởi não của họ sẽ rất thuần túy về bản năng sinh tồn. Loại thứ hai chính là tương tác với môi trường (interaction) là điều kiện quyết định đưa đến sự phát triển của não bộ. Tương tác này có tính hai chiều thuận nghịch, giúp con người vừa tiếp nhận và vừa thể hiện (produce, express) để thích nghi tốt nhất.
Con người có xu hướng tâm lý tìm kiếm một cách mãnh liệt sự ghi nhận/chấp nhận họ/giá trị của họ từ người khác, từ cộng đồng. Muốn người khác xem họ có giá trị, và quan trọng trong xã hội, và trên thế giới. Họ không muốn bị bỏ rơi, bị loại ra khỏi cuộc chơi của cộng đồng. Cả cuộc đời con người là chuyến hành trình đi tìm kiếm một minh chứng cho sự tồn tại của họ, một minh chứng cho giá trị của cuộc đời họ. Minh chứng đó được khẳng định bởi sự “gật đầu” và “tán dương” bởi đồng loại của mình. Trong lịch sử Việt Nam, chữ “danh” được nhắc lại nhiều lần, thể hiện mong mỏi đó, sự thèm khát nó một cách mãnh liệt. Điều này đặt biệt đúng với kẻ sỉ (những người có học). Những người dân thường ít học hơn thì ít quan tâm đến điều này. Có lẽ do triết lý sống của giới bình dân không chạm đến mong muốn thầm kín sâu thẳm đó của con người. Vì họ quá bận rộn để mưu sinh.
Lê Quốc Chơn
Lê Quốc Chơn
